Dinsdag 25 januari organiseerden de Boekmanstichting en Kosmopolis Rotterdam in de Arminiuskerk in Rotterdam een nieuwjaarsprogramma over het thema van Boekman 85, kunst & religie. Na een welkomstwoord van Liane van der Linden, directeur van Kosmopolis Rotterdam, bracht een koor bestaande uit leden van drie verschillende religieuze koren een openingslied ten gehore.
Vervolgens leidde gespreksleider Farid Tabarki het programma in en nodigde de deelnemers aan de paneldiscussie uit zich kort te introduceren. Lieke Benders en Babeth VanLoo zullen de lezers van Boekman al bekend voorkomen. In nummer 85 was er aandacht voor hun manier van werken waarbij religie als belangrijke inspiratiebron dient. Benders met theatervoorstellingen op locatie, onder andere in kloosters. VanLoo is programmadirecteur van de Boeddhistisch Omroeporganisatie en maakt daarnaast zelf documentaires en installaties. Haar boeddhistische overtuiging speelt daar een belangrijke rol in. Naast Benders en VanLoo namen Salah Edin en Bright O. Richards achter de tafel plaats. Salah Edin is een pseudoniem van Abid Tounssi. Hij kwam vooral in het nieuws vanwege zijn gelijkenis met Mohammed B., de moordenaar van Theo van Gogh. Daarop volgend gebruikte Geert Wilders per abuis een afbeelding van Salah Edin in zijn film Fitna. De naam Salah Edin is rechtstreeks afkomstig uit de Koran. Het is de naam van de aanvoerder van de moslims in de Kruisvaardersoorlogen. Op het moment dat Richard Leeuwenhart, de Engelse koning, ziek is, besluit hij vermomd als arts het kamp van de tegenstander binnen te gaan en zijn tegenstander te genezen, in plaats van gebruik te maken van dit zwakke moment. Edin heeft een Nederlandstalige en Arabische cd uitgebracht. April 2011 moet zijn nieuwe album in de winkels liggen. Als laatste gaf Bright O. Richards een korte introductie. Hij is opgegroeid in Liberia en pendelde daar tussen de grote stad, waar zijn ouders woonden, en het platteland, waar zijn grootouders woonden. Na zijn verhuizing naar Nederland legt hij zich vooral toe op toneelvoorstellingen waarin hij verschillende religies bij elkaar wil brengen. Alle vier de panelleden hebben een religieuze achtergrond, waarvan Edin en VanLoo praktiserend gelovige zijn, Richards opgegroeid is met het animisme, waarin geesten en spiritualiteit een grote rol spelen, en Benders een katholieke opvoeding had, maar niet meer praktiserend is.
Staat Boekman 85 vooral in het teken van de concurrentie tussen kunst en religie, de discussie ging langzaam maar zeker de kant op van een vergaande samenwerking die beide ten goede zou kunnen komen. Farik Tabarki had een aantal vragen voorbereid die hij aan elk van de panelleden voorlegde. Zoals wat de invloed van religie is in je werk en hoe zich dat doet gelden. Bij Babeth VanLoo uit haar religieuze overtuiging zich vooral in de manier van werken, het contemplatieve karakter van wat ze maakt. Het valt niet mee om in deze tijden waarin alles steeds sneller en korter moet slow television te maken. Ze was er van overtuigd dat juist in deze tijd een omroep met boeddhistische inslag belangrijk is. Lieke Benders is vooral benieuwd naar hoe anderen religie beleven. Zoals ze in haar inleiding aangaf was haar opvoeding katholiek, maar werden de wonderen niet aan haar geopenbaard. Toen ze met haar opa naar een huilend Mariabeeld ging, had haar opa de tranen op zijn handen, maar zelf merkte ze niets. Ze wil het heel graag beleven, maar het lukt niet. Vandaar haar fascinatie voor mensen bij wie het wel doordringt, zoals de nonnen in een klooster. Bij Salah Edin uit zijn religieuze overtuiging zich vooral in het doorgeven van het geweldloze in de islam. Hij stuit hierbij vooral op onbegrip en misverstand. Mensen gaan toch al snel af op zijn uiterlijk en zien hem dan als extremist. Zo gaat iedereen er maar vanuit dat hij een baard heeft vanwege zijn geloof, maar het is omdat zijn huid bij scheren irriteert. Ook Richards probeert in zijn voorstellingen de verschillende geloven met elkaar te verbinden of op z’n minst voor elkaar open te laten staan. Wanneer de discussie zich vervolgens verplaatst naar wat kunst voor religie kan betekenen, sluiten de meesten zich bij Richards aan dat het de geloven dichter bij elkaar kan brengen. Voor VanLoo ligt het vooral in het stilstaan bij de inhoud, kunst kijken als een soort van mediteren. Edin ziet de verbinding niet zo voor zich en kan zich niet voorstellen dat bijvoorbeeld zijn nummers in de moskee ten gehore worden gebracht. Benders spreekt zich duidelijker voor een scheiding uit, het een is bij haar niet in dienst van het ander. Kunst is voor haar wat religie voor de nonnen is, waar ze een aantal van haar voorstellingen geeft. De discussie maakt in vooral duidelijk dat ieder religie op zijn eigen manier beleeft, waarbij het voor de een veel directer op het werk betrokken is, zoals bij Babeth VanLoo. Richards ziet het vooral als een verzameling verhalen, die eigenlijk allemaal hetzelfde vertellen. Door dat duidelijk te maken wil hij ze dichter bij elkaar brengen. Ook Salah Edin wil met zijn teksten de verschillende religieuze overtuigingen dichter bij elkaar brengen.
Na een korte discussie met de zaal, sluit Cas Smithuijsen, directeur van de Boekmanstichting, de bijeenkomst af. Voor de aanwezigen het glas heffen, voorziet het gemengd religieuze koor de aanwezigen nog van een spirituele boodschap.
André Nuchelmans
Geen opmerkingen:
Een reactie posten